De Dude en de zenmeester


Bernie Glassman, Jeff Bridges


categorieën:   Boeddhisme (algemeen) / Zen / Persoonlijke ontwikkeling
isbn: 9789056703103
uitvoering: paperback
aantal pagina's: 272
druk: 1
vertaler: Godfried De Waele
verschijningsdatum: 03 jul 2014
eerste uitgave: 2014
status:  Leverbaar
prijs: € 21,50

Zenleraar Bernie Glassman vergelijkt de iconische rol van Jeff Bridges in The Big Lebowski met een zenleraar. Jeff zegt dit op een andere manier: ‘Het mooie van de Dude is dat hij altijd liever knuffelt, dan conflicten uitvecht.’ Sinds lange tijd zijn de Academy Award-winnende acteur Jeff Bridges en zijn boeddhistische leraar, Roshi Bernie Glassman, goede vrienden. Inspirerend en vaak hilarisch zijn de vrije dialogen over allerlei levenskwesties tussen de Dude en de zenmeester. Ze praten over de Dude, boeddhisme, bowlen, wereldhonger, de holocaust, seks, clowns en sigaren. De conclusies die beide heren trekken leiden tot een opmerkelijk humanisme, dat ons vooral wijst op het belang goed te doen in een complexe wereld.

 

Beide auteurs zijn betrokken bij programma’s voor vrede en bestrijding van honger. In dit boek delen ze hun levenslessen en frustraties op een open en toegankelijke manier. Bernie Glassman spant zich met de ‘Zenpeacemakers’ al jaren in om zen toegankelijk te maken in sociaal geëngageerde projecten. Dit keer vond hij hiervoor grote inspiratie in het personage van The Big Lebowski.

 

Boekentrailer

NBD Biblion 15 oktober 2014

Acteur Jeff Bridges en zenmeester Bernie Glassman praten in dit boek op ontspannen wijze met elkaar over hun levenservaringen, ieder vanuit zijn eigen werk- en vakgebied. Daarbij wordt de figuur van de Oude (filmrol in The big Lebowski' (gebr. Coen) van Bridges) en diens uitspraken veel gebruikt. zowel als kader om de hoofd stukken in te delen als om een relatie te leggen naar het complexe leven van alledag en hoe je als 'waarlijk mensch' daarin op te stellen. In de dialogen wordt duidelijk hoezeer beiden empatisch betrokken en sociaal geëngageerd zijn bij (het werken aan) het beëindigen van lijden, geweld en honger in de wereld. Hun openhartigheid. juist ook over zaken in hun eigen levens die moeilijk en frustrerend zijn, is verfrissend. De wijze waarop Glassman toelicht. hoe zijn sociale projecten verbonden zijn met het zenboeddhistisch gedachtegoed en voortkomen uit zijn eigen ervaring daarmee, kan de betrokken lezer prikkelen tot reflectie op het eigen leven. Door het boek heen zwart -wit foto's van beiden, terwijl ze met elkaar in gesprek zijn, kleurenfoto van beiden op het omslag. Bevat voetnoten. Kleine druk.

 

Recensent: Drs . J.A.M. Handriks

 

GroenPlus 14 oktober 2014

Zegt de zenmeester... 

 

In ‘De Dude en de Zenmeester’ mogen we meeluisteren naar gesprekken van Jeff Bridges met Bernie Glassman over de legendarische Dude uit de film ‘The Big Lebowski’. (Rol van Jeff Bridges.) Boedhisten noemen de Dude een zenleraar. Zegt Glassman. ‘Waarover hebben ze het?’. Zegt Bridges

 

Een zenleraar die deelneemt aan een bowlingkampioenschap, luistert naar een cassette met walvisgeluiden en relaxt met een jointje, bij een White Russian (vodka en koffielikeur met melk). Meer moet dat voor de Dude niet zijn. Maar dan komen er zware jongens bij hem langs, om de schulden van de vrouw van een andere Lebowski te innen en dus raakt de Dude volop in een actie die hij zelf niet gezocht heeft. Met een geënsceneerde ontvoering, politiegeweld, moedwil, misverstand en een hartstilstand. Maar de Dude omhelst de dingen in plaats van ze te bevechten.

 

‘The Dude abides’, hij verwijlt. Hij is een Lamik Vavnik, een rechtvaardige ziel door wie de wereld blijft voortbestaan. Zegt Glassman, die jood is. En als de Dude een pak slaag krijgt, dan is hij ontdaan, maar hij herstelt zich, erkent de feiten en past zich aan, en heeft mededogen.

 

Maar een zenleraar? Als Glassman het zegt, dan zal het wel, want Bernie is een gediplomeerd zenmeester. Hij stichtte de Zen Peace Makers en een succesvolle sociale bakkerij, the Greyston Bakery, met daklozen (winst $ 3,5 miljoen). En hij houdt regelmatig straatmeditaties: hij gaat met een groep zenadepten zonder één cent de straat op; ze moeten bedelend aan eten geraken, een slaapplaats vinden: overleven. Niet zo simpel wanneer ze na de eerste nacht al ruiken als daklozen.

 

Al sinds 1995 leidt Glassman een interreligieuze retraite in Auschwitz. Eén van de deelnemers was Marian Kolodziej, een Poolse kunstenaar die Auschwitz had overleefd. Vijftig jaar had hij gezwegen, tot hij rond zijn zeventigste een beroerte kreeg. Al die tijd had hij die jeugdherinneringen zelfs voor zijn vrouw verborgen gehouden. Zijn monumentale muurschilderingen spreken over de hel, maar hij haat niet. Hij erkent wat is. We zijn allemaal een deel van een mensheid die zich dit soort dingen aandoet.

 

‘Daar waar liefde is, is geen dood’, waren zijn laatste woorden. Ik denk niet dat de papa van de 16-jarige Mohammed Chedir daar oren naar heeft. Hij moet verder leven met het beeld van een zoon die levend werd verbrand, als een uitzinnige, hersendode Bijbelse wraak voor een al even debiele barbaarse moord op drie jeshivaleerlingen in Hebron. Kan dat de smart verzachten van de moeders en vaders in Gaza, die kinderen krijgen om ze te moeten begraven; na een barbaars, maar o zo hightech bombardement?

 

Maar de laatste woorden van Marian zijn een boodschap voor een wereld die zich maar verder blijft verminken.

 

‘Het kleine roer draait het grote roer en het grote roer draait het schip. We kunnen de wereld niet veranderen, maar wel de koers wijzigen.’ Zegt Glassman. The Dude abides, vol mededogen.

 

 FRANS ROGGEN

Lekkerlezen.net 14 oktober 2014

Laten we het eens even over films hebben. Denk eens terug aan alle films die je in je leven hebt gezien. Filter hier alle films uit die een les in zich meedroegen. Selecteer nu de film die eigenlijk bol staat van de Zen-wijsheden. Aan welke film denk je nu? Tien-tegen-één dat je nu niet denkt aan "The Big Lebowski".

 

Jeff Bridges, de acteur die de rol van de Dude in die film vertolkte was net zo verbaasd: "Dus... op een dag zegt mijn maat Bernie Glassman tegen mij:`Wist je dat de Dude uit The Big Lebowski door veel boedhisten wordt beschouwd als een Zenleraar?`
Ik zei: 'Waar heb je het in hemelsnaam over, man?'
Hij zei: 'Echt waar.'
Ik zei: `Dat meen je niet. We hebben het nooit over zen of boeddhisme gehad toen we Lebowski aan het draaien waren'" (p.9)

 

En toch zit deze film volgens Bernie Glassman vol met Koans, korte verhalen die een wijsheid in zich dragen. Acteur Bridges en Zenleraar Glassman gaan hierover in gesprek en filosoferen over kleine scenes uit de film en de diepere wijsheden die je hieruit kunt putten. En ze doen dit bijzonder inspirerend! 

 

"De Dude en de Zenmeester" is de tweede uitgave van Asoka die ik recenseer. De eerste ("De Kracht van Compassie") maakte wat mij betreft de belofte van praktische handvatten niet waar. "De Dude en de Zenmeester" daarentegen belooft niets meer te zijn dan de weergave van een dialoog tussen twee mannen. En juist in die pretentieloze context ligt de kracht. Hoewel beiden spreken over Zen en de lessen van het boeddhisme, blijft het boek verbazend nuchter en (veelal) met beide voeten op de grond.

 

Het zet je aan tot denken. Het roept inzichten op. En het nodigt uit om je eigen praktische handvatten te ontwikkelen. "De Dude en de Zenmeester" is daarmee een veel toegankelijker boek voor wie niet zo thuis is in de Zen-wereld.

 

En nu wil ik toch die film nog eens bekijken!

 

JP

Boeddhistisch Dagblad 14 oktober 2014

Egoloos en 9-11

Vele uren zaten Jeroen en ik in de jaren zeventig in Café de Beijerd in Breda. Bomend over tafelvoetbal, vrouwen en brommers. Tegen de tijd dat de vijfde Koninck het keelgat inliep, sneden we de zin van het leven, de wereldpolitiek en onze dromen aan. De roes zorgde voor geniale inzichten en briljante missers. De volgende dag waren ze opgenomen in de grijze soep van onze herinneringen.

 

De Dude en de Zen Meester van Jeff Bridges en Bernie Glassman

Het boek De Dude en de Zen Meester van Jeff Bridges en Bernie Glassman doet mij erg aan deze vroegere conversaties denken. Ik moet bekennen dat de combinatie van Jeff Bridges en Bernie Glassman mij in eerste instantie behoorlijk in het verkeerde- en commerciële keelgat schoot. Het boek drijft in hoge mate mee op de cultstatus en populariteit van The Big Lebowski (een filmcomedy uit 1998) en de spraakmakende Zen Peacemaker/keeper Bernie Glassman; geroemd en verguisd door zijn seshins op straat in grote wereldsteden, de retraites in Auschwitz en andere oorden waar het mensenleed na decennia nog zo tastbaar is.

 

Glassmans fundamenten in handelen zijn het erkennen wat is, het niet-weten en liefdevol handelen. Het leven is lijden en dat herkennen, bewust maken en verlichten hoort allemaal bij het pakket. Door mensen met anders ogenschijnlijk normale levens op straat te zetten of in Auschwitz te laten zitten wordt het lijden onontkoombaar. Het verandert de ‘mind set’ en volgens Glassman is dat precies het moment waarop we het niet-weten instappen.

 

De Dude en de Zen Meester is een reeks dialogen tussen twee vrienden. Sommigen doen mij dus aan de late gesprekken met Jeroen denken. Het enige verschil? We waren jaren geleden beiden even beneveld. Nu lees ik een dialoog aan het eind van een dag op het land. Op een lege maag zo gezegd. De Dude uit de film The Big Lebowski brengt de kale eenvoud in die Bridges voor het gemak toelicht als het egoloos bestaan, het nu en het niet weten. Glassman plaatst dat in grote thema’s zoals 9-11,  liefde en vrijheid en het leven buiten de ‘ratrace’.

 

Dialogen rond herkenbare thema’s die zich verrassend genoeg naadloos verstrengelen met het dagelijkse leven. Onze nieuwste strijd tegen de Islamitisch Staat (IS) plaatst Glassman in een nieuw perspectief als hij over 9-11 praat. Glassman stelt dat we de bereidheid moeten hebben om de schade en het leed dat we de ander hebben aangedaan te erkennen. “Dus ja, bepaalde mensen hebben ons op 9-11 aangevallen. Het waren fanatici en de meeste mensen overal ter wereld, ook moslims, waren geschokt. Tegelijkertijd vonden veel van diezelfde mensen dat we ons jarenlang als grote bullebakken gedragen hebben. (…) Dus wat is in deze context juist handelen. De criminelen vatten en straffen, zeker, maar ook erkennen wat we in de wereld hebben aangericht en goedmaken. Dat had de situatie aanzienlijk kunnen veranderen, in tegenstelling tot gewoon een oorlog beginnen.“

 

Een perspectiefwisseling die ook in de huidige IS strategie volledig ontbreekt. Waarom heeft iedereen het over IS en niemand over de ‘culture of poverty’ die gewoon bij ons om de hoek in de Schilderswijk, in Osdorp of in Feijenoord realiteit is. Waarom alleen geld naar defensie? Natuurlijk zijn er al tientallen miljoenen in onze achterstandswijken geïnvesteerd, maar daarmee hebben we niet kunnen voorkomen dat hele groepen Nederlanders zich totaal kansloos voelen.

 

Of een andere prachtige parallel op een hele kleine schaal in de dialoog over het loslaten. Glassman & Bridges bespreken Zen & the art of Archery van Eugen Herrigel. Een boek dat na WOII Zen naar Europa bracht. De essentie van een goede boogschutter ligt in zijn vermogen om het ego los te laten. Pas als je het ego loslaat, kan je de roos raken. Bridges legt uit hoe dit boek heeft bijgedragen aan de vorming van ‘The Dude’ als bowler in de film. “Als de geest kalm en helder is, liggen de kegels praktisch om nog voor de bowler met zijn arm zwaait om de bal te gooien.” Maar om in deze staat te komen kan een heel ritueel ontstaan van tics en rituelen. Dit kan zo ver doorgaan dat er uiteindelijk een situatie ontstaat waarin er geen handelen meer is.  “Denken is het probleem niet” zegt Glassman. “We kunnen zo gefixeerd raken op iets dat we niets meer kunnen doen.” (…) “Maar hoe doe je dat: niet gehecht raken aan resultaten?” Bridges: “Gooi die stomme bal gewoon. Doe het gewoon. Geef jezelf aan iets over en zie waar het je brengt.”

 

Ieder najaar ondergaat mijn buurman deze les. Hij heeft dertig ooien (vrouwtjesschapen) die elk ieder jaar ca. 2-3 lammeren krijgen. Nu, in het najaar, is het jonge spul ‘rijp voor de dood’. Dan start het scheiden en inladen van de lammeren. Met het kritische oog van de veehandelaar er bovenop, start mijn buurman met veel vertoon zijn werk. Midden tussen de lammeren probeert hij ze in de richting van de veewagen te drijven. Lammeren bokken, springen en blèren dat het een lieve lust is, terwijl de buurman het steeds warmer krijgt. Zweet gutst over zijn gezicht en rug als hij verwoede pogingen doet om een schaap in de wol te grijpen. De veehandelaar kan het tafereel dan meestal niet langer aanzien en draait zich om. Dan geeft buurman zich over. De lammeren lopen ver weg en hij bedaart. Zijn ego ligt vertrapt op het sompige land. Met gebogen rug loopt hij de stal in en komt met wat voer naar buiten. Gooit dat in de aanhanger en wacht. Voorzichtig komen de lammeren aanlopen. In overgave drijft de buurman ze de goede en voor de lammeren dodelijke kant op.

 

Vergankelijke kabouter

Vergankelijke kabouter

Daags na het dichtslaan van het boek zijn de schapen weer rustig. Het zoekend geblaat van de ooien is verstomd. De polder is weer doodstil. Ik loop naar de appelbomen om te kijken of ze geoogst kunnen worden. De hagelschade is fors. Zwarte plekken op dieprode schillen van de vruchten van de ‘Ingrid Marie’. Als ik ze doorsnij zie ik dat de zwarte plekken niet in het helder witte vruchtvlees zitten. Mooi die kunnen geoogst. De Dude is niet aanwezig. Net als Bernie overigens. Het boek is voor mij als een avondje doorzakken en daar kan ik af en toe vreselijk zin in hebben. Al dreigt er altijd weer een volgende dag, met de grijze soep van onze herinneringen.

 

 

Elisabeth ter Borg

 

Boeddhistisch Dagblad, Boer’n Boeken  

Login of registreer om een recensie toe te voegen.